Muğla'dan Elazığ'a El Atmak

"Hocam, Muğla'nın işleri bitti de, Elazığ'ın işleri mi kaldı?..." diyenleriniz olabilir. Onlara derim ki: "Unutmayın; Muğla'ya Elazığ'dan geldim!... Hem meşhur olmamış bir Namık sözü vardır (Namık meşhurdur da sözü meşhur değildir): "Dünyaya Manisa'da geldim; dünyayı Ankara'da tanıdım ama dünya beni Elazığ'da tanıdım" Bu, retorik şehvetle söylenmiş bir laf değil, bir gerçektir. Çünkü akademik hayatımın ilk 12 yılı (1982-1994) Elazığ'da Fırat Üniversitesi'nde geçmiştir. O yüzden arada sırada Elazığ'a dair laflar etmem yadırganmamalıdır.

Geçenlerde, internette 24 Ocak 2019 depreminden mağdur olanlar için TOKİ'nin evler yaptırdığını ve adının "Bizmişen Evleri" olduğunu gördüm. (Yazıyı, bu acı günün sene-i devriyesinde yazıyorum. Depremde hayatlarını kaybedenlere rahmet, kalanlara sağlık ve esenlik diliyorum.)

TOKİ, güzel ve hayırlı bir işe el atarak kıraç Meryem Dağı yamaçlarına çok güzel bir site yapmış. Bazı evlere de depremzedeler yerleştirilmiş. Devletin, dar zamanda vatandaşının elinden tutması tarifi imkânsız mutluluk verir insana. Depreme maruz kalanlar biz olmadığımız halde, bir de maruz kalanların sıcak evlere kavuşması, kelimelerle anlatılabilir mi?...

Allah devletimize milletimize zeval vermesin.

Benim meselem bu değil; meselem o evlere "Bizmişen Evleri" denmesi!...

"Bizmişen" köyü Keban ilçesine giderken, Elazığ merkeze 20 km falan uzaklıkta bir köy. Yeni adı "Sarıçubuk".

Bizmişen köyünün adını ilk defa 1981-82 yıllarında duydum. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Tapu Arşiv Dairesi'nde eski yazılı tapu kayıtlarını çıkarmak üzere "Tedkik memuru" olarak çalışmıştım. Tan masadaki arkadaşım Elazığ evraklarına bakıyordu ve arada bazı köy adlarını beraber okuyorduk. O zamandan kalmış kulağımda ve dilimde "Bizmişen" adı. (Hankendi, Vertetil, Hüseynik, Perçenç köyleri. Kinederiç ve Pincirik yokuşları. Daha bir sürü eski adlar Elazığ'a gitmeden aklımdaydı.)

İlk bakışta TOKİ'nin yeni bir siteye eskilerden bir ad vermesi "kadirşinaslık" olarak mütalaa edilebilir. Zaman zaman bu tür kadirşinaslıklar yapılmalı da!... Ama Meryem dağı yamaçlarındaki o siteye niye "Bezmişen" adı verilmiş, doğrusu anlayamadım!... (Acaba yapan müteahhit Bizmişenli miydi?)

Kelimeyle bir problemim yok!... Muhtemelen Farsça bir tamlama. Farsça'da orijinali "bezm-i şen: şen eğlence meclisi" demek. Yöreye de ihtimaldir ki Kürtçe ile gelmiş ve "Bizmişen" olmuş.

Benim eleştirdiğim husus, "Kadirşinaslık yapalım" derken eskiyi tekrara düşmemiz. Yeni ve çağın izini taşıyan üretimler yerine, basit bir "imitasyon"dan öte gitmeyen şeyler yapmamız. Bu fasılda Kocatepe camii'ni bile eleştiririm. Çünkü o yapı, 20. yüzyıldan hiç iz taşımayan ve tamamen Mimar Sinan taklidi bir yapı. Büyük bir ibadethane ama büyük bir mimari eser değil!...

İşte bu hesap Elazığ'da inşa edilen o siteye "Bizmişen" adının verilmesi iyi de o site 21. yüzyıl sitesi; 300 yıl sonra, o sitenin adı 21. yüzyıl hatırası olarak kalmayacak ki. Muhtemelen 16. Yüzyılda falan kurulan Bizmişen köyünün adını taşıyacak!...

Başka bir örnek vereyim.

Vaktiyle kampüsün içi yollarının "kare kesme taş" ile döşenmesi gündeme gelmişti. Amaç, antik dönemdeki yollara benzemekti. Karşı çıktım ve "Antik zamandan bize kalanı taklit edersek, bizden sonrakilere hangi mirası bırakacağız? Gelin öyle bir yol yapalım ki, sanat eseri olsun ve 200 yıl sonra "Vay bee!... 21. yüzyılın başında atalarımız ne güzel bir yol yapmış!... desinler." dedim. 

Hasılı kelam.

Dostlar. Gelenekten kopmayalım ama çağımızı da ıskalamayalım..

Gördün mü Süheylâ?... Taa Elazığ'daki "Bizmişen"den nerelere geldi konu?

Neyse. Lafı uzatmayalım. "Bizmişen sana söylüyorum, gelinim sen anla!..." diyerek lafı bitireyim.